‘Wij van Aangiftebehandeling speuren niet in containers, maar in documenten.’

In 2024 verwerkte Douane Nederland maar liefst 1,4 miljard aangifteregels. Tien jaar eerder was dat nog het gezamenlijke jaarvolume van álle Europese douanediensten. Het proces Aangiftebehandeling (AB) ziet toe op in- en uitvoeraangiften en controleert of bedrijven zich houden aan Europese en nationale regels. AB beweegt continu mee met veranderingen, zowel binnen de Douane als daarbuiten.

Bij een controle bekijkt AB nauwkeurig de aangiften van goederen die de EU in- of uitgaan. ‘De dossiers die wij behandelen komen niet zomaar op ons bureau,’ vertelt Joyce, coördinerend specialistisch adviseur. ‘Ze zijn al geselecteerd door het Douane Landelijk Tactisch Team op basis van risicoanalyse- en selectie. Wij pluizen verder uit waar iets mis kan zijn. Omdat invoertarieven per product verschillen, moeten wij controleren of de juiste gegevens zijn ingevuld in de aangifte, zodat de douane de juiste invoerrechten heft en int."

Niet alleen de productsoort telt mee, ook bijvoorbeeld het land van oorsprong. Voor elektrische fietsen uit China geldt bijvoorbeeld een antidumpingheffing van 62,1% terwijl die voor dezelfde producten uit Thailand niet geldt. Joyce: ‘Het kan dus lucratief zijn om hier creatief mee om te gaan.’

Ook bij uitvoer speelt AB een rol, bijvoorbeeld bij afvaltransporten. Omdat dumpen buiten de EU goedkoop kan zijn, ziet de Douane erop toe dat dit niet ongecontroleerd gebeurt. Op basis van fysieke controles bepaalt AB of de gegevens in de aangifte correct zijn en of de zending de EU mag verlaten.

Het werk van AB heeft direct effect. Zo hield de FIOD begin 2025 vier verdachten aan voor grootschalige fraude met douaneaangiften. Zij gaven structureel te lage waarden op bij de import van fietsen uit China, waardoor €7,2 miljoen aan douanerechten werd ontdoken. Joyce: ‘Wij hebben hier een groot dossier voor opgebouwd, samen met andere Douane-afdelingen. Het Europees Openbaar Ministerie is vervolgens een strafrechtelijk onderzoek gestart.’

Wat in het nieuws verschijnt, komt vaak snel terug op het bureau van AB. Politieke besluiten hebben direct impact. Joyce: ‘Denk aan de sancties tegen Rusland of mogelijke extra heffingen als reactie op de VS. Dat maakt ons werk actueel en relevant.’

AB werkt vanuit Rotterdam en Schiphol. De afgelopen jaren is toegewerkt naar één landelijke werkwijze. De Douane onderzoekt bovendien een nieuw organisatiemodel waarbij niet regio’s maar processen centraal staan. Joyce: ‘Bedrijven werken immers ook steeds vaker internationaal en grensoverschrijdend. Door procesgericht samen te werken verdwijnen verschillen in uitvoering en vergroten we onze handhaving.’

Internationaal zet de EU in op een gezamenlijke aanpak. Een belangrijk voorbeeld is Centralised Clearance (CC). Daarmee kunnen bepaalde bedrijven (AEO) die goederen via verschillende lidstaten invoeren, alle aangiften in één lidstaat doen. ‘Als een Nederlands bedrijf goederen via Italië invoert, kan het voortaan in Nederland aangifte doen,’ legt Joyce uit. ‘De administratieve controle vindt hier plaats, terwijl de fysieke controle in Italië gebeurt, of andersom.’

Het werkveld verandert voortdurend. ‘We moeten steeds sneller meer grensoverschrijdend goederenverkeer beoordelen,’ zegt Joyce. ‘Dat doen we nog steeds met onze vakkennis, maar ontwikkelingen als robotisering, data-analyse, AI en een Europese data hub voor aangiften vragen om innovatie van onze werkwijzen. Dat houdt ons scherp en maakt het werk uitdagend.’